فروغ فرخزاد

[Emma]

مروری بر زندگی فروغ فرخزاد شاعر پر آوازه ایرانی

فروغ‌الزمان فرخزاد شاعر معاصر ایرانی، پانزدهم دی‌ماه سال ۱۳۱۳ در تهران به دنیا آمد و از سن نوجوانی نوشتن را آغاز کرد. او در جوانی دل‌بسته‌ی پرویز شاپور شد که پانزده سال از او بزرگ‌تر بود. ماحصل رابطه‌ی آن‌ها فرزندی بود که پس از جدایی‌شان فرخزاد از دیدن او محروم شد. نامه‌های عاشقانه‌ی این زن پیش‌ازاین ازدواج و حتی پس از شکستش بازتابی از قلم توانای اوست که پس از چند سال منتشر شد . فروغ فرخزاد به کشورهای مختلف اروپا سفر کرد و زبان‌های ایتالیایی، فرانسوی و انگلیسی را آموخت. او با انتشار پنج دفتر شعر به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین زنان شاعر معاصر ایران شناخته شد. فرخزاد سال‌های آخر عمرش را صرف سینما و ساختن فیلم کرد و با بزرگان ادبیات و سینمای آن زمان همکاری کرد. زندگی پرفرازونشیب این شاعر ایرانی بسیار کوتاه اما تأثیرگذار بود؛ او با انتشار آثار درخشان نامش را در میان شاعران برجسته‌ی معاصر ماندگار کرد. فروغ فرخزاد در سن 32 سالگی در بهمن سال 1345 براثر تصادف درگذشت. او را در گورستان ظهیرالدوله با حضور «احمد شاملو»، «مهدی اخوان ثالث»، «هوشنگ ابتهاج»، «غلام‌حسین ساعدی»، «سیاوش کسرایی» و «صادق چوبک» به خاک سپردند . فروغ فرخزاد زنی بود که اندیشه‌‌اش فراتر از مکان و زمان بود و همواره دغدغه‌ی آزادی زنان را داشت. او هنرمندی خودجوش بود که بدون هیچ تعلیمی قدم در عرصه‌ی ادبیات گذاشت. فرخزاد با عطش سیری‌ناپذیرش، خود جست‌و‌جو کرد و دیدن و دریافت کردن را آموخت و از قفسی که جامعه برایش ایجاد کرده بود، رهایی یافت.

زندگینامه فروغ فرخزاد

فرخزاد به‌تاثیر از گلستان فروغ فرخزاد در جوانی با «ابراهیم گلستان»، کارگردان، مستندساز ایرانی و مدیر «سازمان فیلم گلستان» آشنا شد. او در به کار ماشین‌نویسی و بایگانی اسناد و اطلاعات سینمایی در این سازمان مشغول شد و با «مهدی اخوان ثالث» که در آنجا به نظارت بر ضبط صدا و تنظیم متن گفتارهای فیلم‌های مستند مشغول بود، همکار شد. پس از مدتی فرخزاد در این سازمان به تقسیم‌بندی و ثبت کردن مشخصات نماهای فیلم‌های مستند و همکاری در امر تدوین فیلم‌ها مشغول شد و در فرآیند ساخت فیلم «یک آتش» حضور داشت. فیلم «یک آتش» اولین اثر ایرانی است که موفق به دریافت یک جایزه‌ی جهانی شد و «بهرام بیضایی» درباره‌ی این اثر گفت: ««یک آتش»، نخستین فیلم مستند ایرانی است که همه‌ی خصوصیات یک اثر سینمایی را دارد. اثر هنری است.». فرخزاد به‌عنوان ادیتور در این پروژه با «ابراهیم گلستان» همکاری کرد. همچنین در آن زمان «سازمان فیلم گلستان» به سفارش موسسه ملی فیلم کانادا، فیلم کوتاهی بانام «خواستگاری» ساخت که در آن فرخزاد به‌عنوان دستیار کارگردان و بازیگر حضور داشت و در مقابل «پرویز داریوش» ایفای نقش کرد. فروغ فرخزاد در سال 1340 با هزینه‌ی این سازمان به انگلستان، برای شرکت در دوره‌ی امور فنی ساختن فیلم رفت. این دوره زندگی این شاعر نامدار را بسیار متحول کرد، معاشرت او با «ابراهیم گلستان» و حضورش در محافل شاعران بنام آن زمان سبب شد او دیگر شاعری واقع‌بین باشد. پختگی شخصیت او در این زمان در آثارش بسیار مشهود است و بسیاری بر این باور هستند «گلستان» نقش به سزایی در تحول شخصیت فکری این شاعر داشت. «ابراهیم گلستان» دراین‌باره گفته است: «اگر من چنان معجزه‌گری هستم که می‌توانم از زغال الماس بسازم پس چرا از خودم غافل مانده‌ام.»


آثار و سبک شعر فروغ فرخزاد

فروغ فرخزاد از پیشگامان شعر معاصر فارسی است و اوج شعر نوی فارسی در آثارش دیده می‌شود. او سرودن شعر را با مجموعه‌های «اسیر»، «دیوار» و «عصیان» در قالب شعر نیمایی آغاز کرد. مجموعه شعر «اسیر» شامل سروده‌های فرخزاد بین سال‌های 1331 تا 1336 است که اشعار آن تصویری از زنی تنها و عاصی هستند. او چهره‌ی زنی که در تعارض با باید‌های جامعه است را ترسیم می‌کند. این اثر مصادف با جنبش ملی منتشر شد درحالی‌که در آن هیچ اثری از فضای اجتماعی و سیاسی آن زمان نیست. حتی جنبش شعری نیما نیز در این اثر وجود ندارد و خود فروغ فرخزاد درباره‌ی آن گفته است: «حرف‌های مبتذل روزانه». دو دفتر شعر دیگر او، «دیوار» و «عصیان» نیز مربوط به دورانی است که این شاعر همچنان محبوس افکار و جامعه بوده است. اشعار این دو اثر به تأثیر از آشفتگی‌های ذهن شاعر سروده شده و یک دربند بودن خاص در خود دارد. اوج پختگی و فصاحت کلام فروغ فرخزاد در چهارمین مجموعه شعرش «تولدی دیگر» دیده می‌شود که در زمستان 1343 منتشر شد و شامل ۳۱ قطعه شعر است که بین سال‌های ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۲ سروده شده‌اند. به گفته‌ی خود این شاعر نیما بر او تأثیر گذاشته و چشم او را بازکرده است. «شاملو» که خود شاعر و مترجم متبحری است درباره‌ی فروغ فرخزاد گفته است: «یکی از درخشان‌ترین چهره‌های شعر امروز.» اشعار این شاعر ایرانی به زبان‌های مختلف ازجمله عربی، آذری، انگلیسی، فرانسوی، ایتالیایی، ترکی و کردی ترجمه‌شده است. «ناصر صفاریان»، مستندساز و کارگردان ایرانی مستند سه‌گانه‌ای را بانام‌های «جام جان»، «اوج موج» و «سرد سبز» در سال ۱۳۸۱ درباره‌ی زندگی فروغ ساخت. «دیوان اشعار فروغ فرخزاد» که «نشر در قلم» آن را منتشر کرده است شامل مجموعه اشعار «اسیر»، «دیوار»، «عصیان»، «تولدی دیگر» و «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» است .